Uw familielid is plots verward en reageert anders dan de afgelopen dagen: hij is onrustig, kan zich niet goed concentreren en u kan er moeilijk een gesprek mee voeren. Hij begrijpt u niet en denkt op een andere plaats te zijn. Deze stoornis wisselt doorheen de dag. Zo zien we een toename van verwardheid naar de avond toe. De periode van plotse verwardheid kan variëren van enkele dagen tot weken, afhankelijk van de lichamelijke toestand en algemene conditie van uw familielid. Een delier/acute verwardheid is een vaak voorkomend ziektebeeld in het ziekenhuis, vooral bij oudere patiënten.
Wat veroorzaakt een delier of acute verwardheid?
Acute verwardheid kan verschillende oorzaken hebben. Vaak wijst het op een onderliggend lichamelijk probleem.
- Infectie, met daarbij horend koorts opstoten. Vaak gaat dit om een urineweginfectie of een longontsteking.
- Zuurstoftekort in de hersenen (hypoxie). Dit kan worden veroorzaakt door: lage bloeddrukken, hartinfarct, hartritmestoornissen,…
- Neurologische aandoeningen, bijvoorbeeld CVA, hersentumor,…
- Acuut trauma, bijvoorbeeld een heupfractuur.
- Urineretentie, het niet volledig kunnen leegplassen van de blaas.
- Ernstige obstipatie, wat ook op zijn beurt weer aanleiding kan geven tot urineretentie.
- Stoornissen in de zintuigelijke waarneming.
- Uitdroging of dehydratie.
Symptomen van een delier of acute verwardheid
Iedere persoon ervaart een delier op een andere manier. Volgende stoornissen kunnen verschillen van persoon tot persoon, er kunnen geen directe verbanden gelegd worden tussen de oorzaak en het symptoom.
Het valt op bij acute verwarde ouderen dat de samenhang van hun gedachten en gesprekken helemaal zoek is. Misschien heeft u net iets verteld, wat uw familielid na korte tijd alweer vergeten is. Dingen die kort geleden gebeurd zijn, kan uw familielid zich niet meer herinneren. Hierbij is er sprake van een denk-en spraakstoornis. Het gebeurt ook dat men helemaal niks meer zegt, dat men heel apathisch overkomt.
Bij een bewustzijnsverandering is de oudere die een delier doormaakt vaak minder waakzaam. Het lijkt alsof uw familielid in een soort droomtoestand verkeert. Men kan u wel het gevoel geven van goed wakker te zijn door heel geagiteerd te zijn, maar in de 5 meeste gevallen gaat het toch om een slaperige toestand.
Bij een slaapstoornis, vooral bij oudere mensen komt het voor dat men onrustiger wordt naar de avond toe; meestal is men dan bezig met activiteiten van vroeger.
Uw familielid kan tijdens een delier interpretatiefouten maken en hallucinaties hebben. Een delier wordt gekenmerkt door onlogisch en incoherent denken. Uw familielid ziet of hoort dan dingen die er niet zijn zoals beestjes zien, stemmen of andere geluiden horen. Dit wordt omschreven als gestoorde perceptie.
Motorische onrust: Doordat uw familielid de controle over zichzelf en de omgeving kwijt is, kan hij zich zeer angstig en onrustig voelen. Dit kan zich op twee manieren uiten. Enerzijds kan de oudere heel actief zijn, en wordt de hele kamer onderste boven gezet. We zien dan vaak dat de koffers terug worden ingepakt, alsook de spullen van de medepatiënt. De reacties van uw familielid kunnen 6 dan ook achterdochtig of zelfs agressief van aard zijn. Anderzijds kunnen de bewegingen van de ouderen zeer beperkt zijn, bijvoorbeeld een oudere die plukt aan de pamper of die steeds iets wil grijpen dat er niet is. Er bestaat echter ook een stil delier waarbij de patiënt vaak in bed gaat liggen, weinig initiatief neemt, suf is en veel slaapt.
Het zijn niet alleen lichamelijke oorzaken die aanleiding kunnen geven tot een delier. Zo kunnen ook psychiatrische aandoeningen een delier veroorzaken, omdat de drempel naar acute verwardheid dan lager ligt. Het is daarom belangrijk dat u het cognitieve vermogen van uw familielid vóór de opname, bespreekt met de arts. Een delier kan ook ontstaan vanuit toxische invloeden. Bijvoorbeeld het plots stoppen van medicatie die men al lang inneemt, plotse onthouding van alcohol bij patiënten met een alcoholverslaving. Het is dan ook interessant om te weten of uw familielid zijn medicatie correct innam of wel eens graag een glaasje alcohol dronk en of uw familielid wel voldoende voedsel of drank tot zich nam. Breng een volledige lijst mee van de medicatie die uw familielid thuis nam. Zo kan de arts sneller achterhalen wat de oorzak is van de delier.
Onderstaande interventies zijn bedoeld om de symptomen van acute verwardheid, die we hiervoor uitgelegd hebben, zoveel mogelijk te beperken.
Zeg wie je bent en wat je gaat doen; herhaal zonodig. Praat duidelijk en traag, in korte zinnen en stel enkel ‘ja-neen’ vragen. Luister goed naar wat uw familielid zegt, ook al hangt zijn verhaal niet samen.
Maak, indien mogelijk, een wandeling op de gang, ook al is uw familielid apathisch en zegt die heel moe te zijn.
Neem een voorwerp, waarin uw familielid iets anders ziet uit zijn gezichtsveld.
Volg dagelijkse rituelen, die uw familielid heeft voor het slapen gaan thuis, zo veel mogelijk, bijvoorbeeld eerst nog tanden poetsen of wat bladeren in een boek.
Breng uw familielid terug naar de realiteit door te zeggen waar hij is, wie u bent, wat u komt doen; gebruik hiervoor een goed leesbare klok of kalender
Zorg bij zicht - en/of gehoorproblemen dat uw familielid respectievelijk zijn bril of oorapparaat bij zich heeft.